به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ افزایش قیمت ارز در چند سال اخیر در اقتصاد ایران شوک های قیمتی متعددی ایجاد می کند و از علت های تاثیرگذار در ایجاد تورم است. درباره علت ایجاد تورم، در اقتصاد نئوکلاسیک متعارف دیدگاهی وجود دارد که ایجاد تورم را صرفا معلول خلق نقدینگی توسط دولت می‌داند. اما کارشناسانی که فهم دقیق‌تری از وضعیت اقتصادهای در حال توسعه مانند ایران دارند تورم را یک پدیده چند عاملی می‌دانند و علاوه بر آن دیدگاه متعارف(که دیدگاه پول‌گرایانه درباره تورم است) به پدیده‌ای به نام تورم فشار هزینه‌ها اشاره می‌کنند.
تورم فشار هزینه‌ها در کشوری مثل ایران ریشه‌ای تاریخی دارد و تحت عنوان تورم ساختاری از آن یاد می‌شود. ویژگی معرف تورم ساختاری بحران‌ها و تنگناهای طرف عرضه اقتصاد و بالا بودن هزینه‌های تولید است. صحنه رسانه‌ها، اندیشکده‌ها و فضای اندیشه اقتصادی در ایران طی سی سال گذشته همواره شاهد جدال تئوریک این دو دیدگاه بوده است.
در همین زمینه حسین درودیان کارشناس اقتصادی که منتقد دیدگاه پول‌گرایانه است طی روزهای گذشته در توییتر خود نوشت: تورم دی ماه اعلام شد ۴.۳ در یک ماه بالاترین نرخ تورم ماهانه بعد از مقطع حذف ۴۲۰۰ یادتان باشد در همین ماه های اخیر رشد نقدینگی به کمترین ارقام دو سال اخیر کاهش یافته و نقدینگی حقیقی / نقدینگی دلاری به کفهای تاریخی خود رسیده است آیا وقت آن نرسیده که بیدار شوید؟
لازم به ذکر است که سال گذشته کتاب معماران پول به قلم حسین درودیان منتشر شد و طی چند ماه به چاپ سوم رسید. او در این کتاب روایتی نو از خلق پول توسط سیستم بانکی ارائه می‌کند و با یک رویکرد نظری متفاوت و تکیه بر واقعیت‌های اقتصاد ایران، این تصور که دست برتر در خلق نقدینگی در ایران با دولت است را به چالش می‌کشد.
احسان سلطانی پژوهشگر اقتصادی نیز درباره همبستگی تورم و نقدینگی در اقتصاد ایران می‌نویسد: بر پایه نظریات اقتصاددانان پولگرا، نسبت نقدینگی به تولید ناخالص روی افزایش قیمتها تاثیر می گذارد، نه صرف عدد نقدینگی.
تحولات دو دهه اخیر اقتصاد ایران نشان می دهد که نرخ تورم در درجه اول با متغیر کلیدی قیمت ارز همبستگی بالایی دارد، نه با نقدینگی یا نسبت نقدینگی به تولید.
بی تردید رشد نقدینگی روی قیمتها تاثیرگذار است، اما صرف تمرکز ایادی اقتصاد خوانده و رسانه ای بنگاهها و بانکهای حکومتی و رانتی بر نقدینگی از این رو است، که با دادن آدرس انحرافی، اثرات مخرب شوکهای ارزی (موتور خلق تورم) را کم اهمیت جلوه دهند.
شوکهای قیمت ارز ابزار کلیدی و اصلی حاکمیت (دولت، بنگاهها و بانکهای خصولتی بورسی رانتی و سایر ذینفعان) برای کسب درآمد با اخذ مالیات تورمی از جیب مردم است. شوکهای قیمت ارز برای پرداخت هزینه های ناکارآمدی، فساد، دزدی، ویژه خواری و رانت خواری از جیب مردم صورت می گیرد. در اقتصاد ایران بیش از ۴ سال است که شوکهای قیمت ارز نه تنها عامل خلق تورم، بلکه عامل محرک خلق نقدینگی نیز شده است.
فرشاد مومنی اقتصاددان سرشناس نیز در این زمینه معتقد است عده‌ای که با گروه‌های رانتی منافع مشترک دارند درباره واقعیات آدرس غلط می‌دهند و نقدینگی را عامل اصلی تورم معرفی می‌کنند؛ در حالی که بخش بزرگی از نقدینگی منفعل و معلول شوکهای ارزی و خصوصی‌سازی بانک‌هاست و اعداد و ارقام نیز این را تایید می‌کند. او دلیل عدم توفیق در پیش‌بینی میزان رشد نقدینگی در برنامه اول و دوم توسعه را نیز تسلط همین دیدگاهی که مبتنی بر آدرس غلط است معرفی می‌کند.
حال سوال اینجاست که دولت و مجلس فعلی خواهند توانست خود را در برابر دستکاری واقعیت‌ها واکسینه کنند یا مجددا فریب خواهند خورد؟
گزارش از حسین احسانی زاده
